Od 31 grudnia 2020 roku obowiązują wspólne przepisy dronowe na terenie krajów Unii Europejskiej oraz w Lichtensteinie i Norwegii, które zostały określone na podstawie Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2019/945 z dnia 12 marca 2019 r. w sprawie bezzałogowych systemów powietrznych oraz operatorów bezzałogowych systemów powietrznych z państw trzecich oraz Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych.
EASA opracowała wspólne zasady europejskie, aby zapewnić swobodny ruch dronów i równe warunki działania dla wszystkich operatorów SBSP na terenie Unii Europejskiej. Dzięki nowym przepisom operatorzy SBSP mogą bezproblemowo wykonywać operacje dronami podczas podróży po UE lub podczas rozwijania swojej działalności związanej z dronami w Europie. Opisane zasady opierają się na ocenie ryzyka eksploatacji i zapewniają równowagę między obowiązkami producentów i operatorów dronów w zakresie bezpieczeństwa, poszanowania prywatności, środowiska, ochrony przed hałasem i bezpieczeństwa.
WAŻNE: Islandia i Szwajcaria nie stosuje przepisów EASA. Zasady wykonywania lotów BSP należy sprawdzić na oficjalnych stronach: Szwajcaria, Islandia.
Operacje Bezzałogowymi Statkami Powietrznymi podzielono na trzy główne kategorie:
Kategoria Otwarta – jest kategorią o niskim ryzyku, oznacza to, że nie trzeba składać oświadczeń lub uzyskiwać zezwoleń od Urzędu Lotnictwa Cywilnego. W tej kategorii można wykonywać operacje w zasięgu widoczności wzrokowej pilota lub z pomocą obserwatora (VLOS), dronami o masie poniżej 25 kg w odległości nie większej niż 120 metrów od najbliższego punktu powierzchni ziemi. Wymagana jest rejestracja w systemie ULCoperatorów SBSP, którzy posiadają drony o masie powyżej 250g lub są wyposażone w czujnik do zbierania danych (np. kamerę). Więcej informacji na temat kategorii otwartej znajdziesz TUTAJ.
Loty w kategorii otwartej można wykonywać jeśli zachowane są poniższe zasady:
- BSP należy do jednej z klas określonych w rozporządzeniu (UE) 2019/945 lub został skonstruowany do użytku prywatnego, lub spełnia warunki określone w art. 20,
- BSP ma maksymalną masę startową mniejszą niż 25 kg,
- Pilot BSP zapewnia utrzymanie określonej odległości oraz aby jego lot nie przebiegał nad zgromadzeniami osób (odległość ta zależna jest od podkategorii, w której wykonujemy lot)
- Pilot utrzymuje BSP w zasięgu widoczności wzrokowej VLOS, z wyjątkiem przypadków, gdy lot wykonywany jest w trybie podążania za stacją bazową lub wykorzystywany jest obserwator
- Podczas lotu BSP utrzymywany jest w odległości do 120 metrów od najbliższego punktu powierzchni ziemi, z wyjątkiem przypadków, gdy przelatuje on nad przeszkodą
- Podczas lotu BSP nie przewozi materiałów niebezpiecznych, ani nie zrzuca żadnych materiałów
Kategoria otwarta dzieli się na 3 kolejne podkategorie A1, A2 oraz A3. Zasady wykonywania lotów w tych podkategoriach obrazuje poniższa tabela:
| MTOM BSP bez klasy EU | 31.12.2020 – 1.01.2025 Okres przejściowy | od 2.12.2025 | rejestracja |
| < 250 g | Można latać w podkategorii A1, nie wymaga szkolenia, wymagane zapoznanie się z instrukcją obsługi dostarczoną przez producenta | Można latać w podkategorii A1, nie wymaga szkolenia, wymagane zapoznanie się z instrukcją obsługi dostarczoną przez producenta | Tak, jeśli BSP wyposażony w czujnik zdolny do zbierania danych osobowych |
| < 500 g | Można latać w podkategorii A1, poziom kompetencji pilota BSP jak dla podkategorii A1/A3 | Można latać w podkategorii A3, z kompetencjami pilota A1/A3 | TAK |
| < 2 kg | Można latać w odległości co najmniej 50 m od ludzi, z kompetencjami pilota A2 | Można latać w podkategorii A3, z kompetencjami pilota A1/A3 | TAK |
| < 25 kg | Można latać w podkategorii A3, z kompetencjami pilota A1/A3 | Można latać w podkategorii A3, z kompetencjami pilota A1/A3 | TAK |
| > 25 kg | Nie można latać w kategorii otwartej | Można latać w podkategorii A3, z kompetencjami pilota A1/A3 | TAK |
Kategoria Szczególna – jest przeznaczona dla operacji o średnim ryzyku, której parametry lotu wychodzą poza kategorię „otwartą” . Wykonanie operacji będzie wymagało weryfikacji oraz w niektórych przypadkach zgody Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Wykonując operacje w kategorii szczególnej należy dokonać rejestracji operatorów SBSP w systemie ULC. W kategorii szczególnej można wykonywać operacje SBSP po spełnieniu wybranego wariantu:
a) złożenia oświadczenia o operacji zgodnej ze scenariuszem standardowym (STS) lub krajowym scenariuszem standardowym (NSTS);
b) otrzymania zezwolenia na operacje w kategorii szczególnej;
c) uzyskania certyfikatu LUC.
| NSTS | Warunki | BSP I MTOM | Max. wysokość lotu |
| NSTS – 01 | VLOS i FPV (50m, 500m) | <4 kg | 120 m AGL |
| NSTS – 02 | VLOS wymagany INOP | MR < 25 kg | 120 m AGL |
| NSTS – 03 | VLOS wymagany INOP | A < 25 kg | 120 m AGL |
| NSTS – 04 | VLOS wymagany INOP | H < 25 kg | 120 m AGL |
| NSTS – 05 | VLOS i BVLOS (2 km) wymagany INOP | <4 kg | 120 m AGL |
| NSTS – 06 | VLOS i BVLOS (2 km) wymagany INOP | MR < 25 kg | 120 m AGL |
| NSTS – 07 | VLOS i BVLOS (2 km) wymagany INOP | A < 25 kg | 120 m AGL |
| NSTS – 08 | VLOS i BVLOS (2 km) wymagany INOP | H < 25 kg | 120 m AGL |
| NSTS – 09 | VLOS i BVLOS, rój dronów wymagany INOP | Dotyczy jedynie podmiotów dopuszczonych do lotów BVLOS przed 31.12.2020. Działa do 1.01.2022. | 120 m AGL |
Scenariusze NSTS są to zbiory procedur dotyczących wykonywania lotów w okresie przejściowym. Wykonywanie operacji na mocy NSTS możliwe jest do 02.12.2025 r. (przy czym złożenie oświadczenia o wykonywaniu takich lotów możliwe jest do 02.12.2023 r.). Piloci posiadający uprawnienia z zakresu kategorii szczególnej mogą wykonywać operację w terenie zaludnionym, w obszarach miejskich. Pamiętając o zachowaniu bezpiecznej odległości, którą to sami wyznaczają.
Przegląd scenariuszy STS
Od 02.12.2023 zaczną obowiązywać STS. Są to uprawnienia unijne, ważne na terenie całej UE. Na chwilę obecną mamy opublikowane dwa takie scenariusze, które znajdują się w tabeli poniżej:
| STS | Warunki | BSP | Max. wysokość lotu |
| STS – 01 | VLOS | o maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 3 metry nad kontrolowanym obszarem naziemnym, z wyjątkiem przelotów nad zgromadzeniami osób, o maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 1 metr, z wyjątkiem przelotów nad zgromadzeniami osób | 120m AGL |
| STS – 02 | BVLOS | o maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 1 metr nad obszarami słabo zaludnionymi, o maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 3 metry nad kontrolowanym obszarem naziemnym | 120m AGL |
Dla STS-01 zakłada się:
- Ograniczenie lotów do wysokości 120 metrów, przy zachowaniu bezpiecznej odległości od osób;
- Wykonywanie lotów dronami, których wymiar właściwy (od najdalszych końcówek śmigieł lub innych wystających elementów) nie przekracza 3 metrów;
- Jeden pilot pilotuje jednego drona (zakaz lotów rojów);
- Loty mają być wykonywane dronami kategorii C5.
Dla STS-02 zakłada się:
- Możliwość wykonywania lotów nie wyżej niż 120 m i nie dalej niż 1 km, chyba że lot odbywa się przy asyście obserwatora. Wtedy zasięg można zwiększyć maksymalnie do 2 km;
- Loty mają być wykonywane dronami w kategorii c6.
Zezwolenie na wykonywanie operacji
Wniosek o zezwolenie na wykonywanie operacji należy złożyć w momencie, gdy parametry operacji wychodzą poza zakres NSTS/STS oraz kategorii otwartej. Przed złożeniem wniosku operator musi dokonać analizy ryzyka dla swojej operacji. Mamy tutaj dwie możliwości:
- ocenę ryzyka na podstawie SORA;
- predefiniowaną ocenę ryzyka PDRA.
Zezwolenie te wydawane jest przez Urząd Lotnictwa Cywilnego. Takie zezwolenie uprawnia nas np: do wykonywania lotów powyżej 120 m, bądź na zwiększenie maksymalnej odległości od pilota, w przypadku lotów BVLOS.
Więcej informacji na temat kategorii szczególnej znajdziesz TUTAJ.
- Kategoria Certyfikowana – jest kategorią o wysokim ryzyku, operacje wymagają certyfikacji BSP na podstawie rozporządzenia (UE) 2019/945. W stosownych przypadkach, jeżeli właściwy organ, w oparciu o ocenę ryzyka uzna to za konieczne może być również wymagana certyfikacja operatora oraz uzyskanie licencji przez pilota bezzałogowego statku powietrznego. Operacje klasyfikuje się w kategorii certyfikowanej wyłącznie wówczas, gdy spełnione są następujące warunki:
a) nad zgromadzeniami osób;
b) wiąże się z przewozem osób;
c) wiąże się ona z przewozem materiałów niebezpiecznych, które w razie wypadku mogą stanowić wysokie ryzyko dla osób trzecich.
Rejestracja Operatorów Systemów Bezzałogowych Statków Powietrznych
Rejestracja jest bezpłatna i dostępna TUTAJ.
Rejestracji podlegają:
- Operatorzy SBSP, którzy wykonują operacje w kategorii „otwartej” dronami:
a) które mają MTOM od 250 g lub które w przypadku uderzenia mogą przekazać człowiekowi energię kinetyczną o wartości powyżej 80 dżuli;
b) które wyposażono w czujnik zdolny do zbierania danych osobowych (np. kamerę), chyba że dany statek powietrzny spełnia wymogi dyrektywy 2009/48/WE (zabawki). - Operatorzy SBSP, jeżeli wykonują operację w kategorii „szczególnej” bez względu na masę drona.
Warunki rejestracji w systemie drony.ulc.gov.pl:
- Pilot musi mieć ukończone 16 lat.
- Operator rejestruje się w naszym systemie, jeżeli jego miejsce zamieszkania to Polska lub jest to jego główne miejsce prowadzenia działalności.
- Operatorzy SBSP, którzy są zarejestrowani w innym kraju UE lub EFTA i chcą przejść w Polsce szkolenie mogą założyć konto w systemie rejestracji operatorów podając swój numer operatora z innego kraju UE lub EFTA.
- Operatorzy SBSP spoza UE i krajów EFTA mogą dokonać rejestracji w naszym systemie ULC (dotyczy to również Islandii i Szwajcarii), jeżeli zamierzają wykonać pierwszą operację w Polsce.
- Operator nie może być zarejestrowany w więcej niż jednym państwie członkowskim.
Szkolenia i Egzaminy
Każda osoba chcąca latać dronem o masie 250g lub więcej przed lotem musi przejść szkolenie online oraz zaliczyć test online potwierdzający zdobycie wymaganej wiedzy, są one bezpłatne i dostępne w systemie ULC. Kwalifikacje pilota są ważne przez 5 lat. Wyjątkiem są osoby posiadające ważne świadectwa kwalifikacji UAVO, nie muszą one przechodzić szkolenia, ale do 31 grudnia 2021 r. muszą dokonać konwersji świadectwa kwalifikacji UAVO.
Egzamin online składa się z 40 pytań wielokrotnego wyboru, warunkiem zaliczenia testu jest uzyskanie 75% poprawnych odpowiedzi.
Kompetencje dla kategorii otwartej:
• A1 i A3 – szkolenie i test online;
• A2 – szkolenie i test online, ukończenie szkolenia praktycznego w trybie samokształcenia, zaliczenie dodatkowego egzaminu teoretycznego prowadzonego przez wyznaczony podmiot. Wykaz podmiotów jest dostępny TUTAJ.
Kompetencje dla kategorii szczególnej:
Piloci, którzy chcą latać w kategorii szczególnej, muszą przejść szkolenie oraz zdać egzamin prowadzony przez podmiot szkolący. Wykaz podmiotów szkolących jest dostępny TUTAJ.
WAŻNE: Operatorzy SBSP zarejestrowani w innym kraju UE, przed szkoleniem muszą zarejestrować się w systemie ULC podając swój numer operatora.
Strefy geograficzne i aplikacje do zgłaszania lotów
Instytucją uprawnioną do wyznaczania stref geograficznych jest Polska Agencja Żeglugi Powietrznej. Informacje na temat stref geograficznych znajdziesz TUTAJ.
WAŻNE: Każdy lot BSP w polskiej przestrzeni powietrznej powinien się odbyć po poinformowaniu PAŻP o zamiarze wykonania lotu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, określonego przez Agencję. Oznacza to, że każdy lot BSP należy poprzedzić zrobieniem check-inu w aplikacji DroneRadar.
Operator SBSP jest w pełni odpowiedzialny za wykonywaną operację i przed jej wykonaniem musi sprawdzić za pomocą aplikacji DroneRadar lub strony PAŻP dostępność przestrzeni powietrznej (podając parametry planowanego lotu). W niektórych przypadkach może być wymagana zgoda zarządzającego daną przestrzenią powietrzną (lub miejscem).
Źródło: Urząd Lotnictwa Cywilnego